Reisverslag Spitsbergen en Tromsø in de winter
Tekst en foto’s afkomstig van Claudia Verhallen. Reisdata 9 t/m 18 maart 2025
Dag 1 Aankomst Tromsø
Om 1.00 gaat de wekker, hup hup eruit, ons avontuur gaat beginnen. Harrie heeft veel zin in alle sneeuwscooter tochten en ik kijk uit naar het ritje met de hondenslee. Alles verloopt goed, we vertrekken om 6.35 uur vanaf Schiphol en landen 30 minuten eerder dan gepland om 9.35 uur op Tromsø in Noorwegen. De bagage komt al snel. Bij de douane worden we even apart genomen (Harrie liep even met beide koffers) maar na enkele vragen kunnen we door. Met de rode bus gaan we richting centrum Tromsø en bij de laatste halte (bij de haven) gaan we eruit en lopen binnen 5 minuten naar het hotel. (Clarion Collection Hotel Aurora). De mist en sneeuw geven een sombere indruk. Maar… met een muts, handschoenen, thermo kleding en snowboats houden de kou wel tegen. Het is -3 maar de kou, sneeuw en wind zijn snijdend.
We lopen de Tromsø Bridge over naar de Arctic Cathedral, ook wel de ijszee kathedraal genoemd. Na het betalen van de entree (was €7,-) mogen we een kijkje nemen. Prachtig hoe de zon in het glas met lood ramen naar binnenschijnt. Nog even een kaarsje opsteken en verder. De zon is doorgebroken. We lopen door naar de Fjellheisen kabelbaan. Deze brengt je van Solliveien in Tromsdalen naar de top van de Storsteinen-berg, 421 meter boven zeeniveau. Het uitzicht op de stad, de fjorden en de omliggende bergen zijn adembenemend mooi. We besluiten de terugweg naar beneden te lopen, hoewel lopen niet altijd goed ging, de stijlen stukken waren soms zo stijl dat we meer naar beneden gleden. Eenmaal beneden lopen we terug naar het hotel, eten in het hotel en gaan om 22 uur slapen.
Arctic Cathedral
Ook wel ijszee kathedraal genoemd is de meest noordelijke kathedraal ter wereld. Hij is gebouwd in 1965 en is geïnspireerd bij Arctic nature, The “Return of Christ”. Het glas in lood en het verspringen van het dak maakt dit gebouw bijzonder. De IJszeekathedraal (Noors: Ishavskatedralen) staat in het stadsdeel Tromsdalen van de Noorse stad Tromsø. Anders dan de naam doet vermoeden is het geen kathedraal maar een kerk. Het gebouw is opgebouwd uit beton, dat aan de buitenzijde met aluminium bekleed is en heeft zowel aan de voor- als achterkant een glazen gevel. Deze is aan de voorkant 35 meter hoog. Het ontwerp symboliseert de ijsbergen, het poollicht en de poolnachten.
De Tromsø Bridge
Het brugdek ligt 38 mtr boven zee en heeft een lengte van 1.036 mtr.
Fjellheisen kabelbaan
Brengt je van Solliveien in Tromsdalen naar de top van de Storsteinen-berg, 421 meter boven zeeniveau. Het uitzicht op de stad, de fjorden en de omliggende bergen zijn adembenemend mooi. Een enkeltje omhoog is €35,-.
Dag 2 naar Spitsbergen
Vandaag gaan we van Tromsø naar Longyearbyen. Na een uitgebreid ontbijt gaan we de koffers inpakken en vertrekken richting vliegveld. Om 10.30 nemen we de bus naar het vliegveld en om 11.40 hebben we de koffers afgegeven, zijn we door de eerst controle post en zitten we aan de koffie. Oeps, dat gaat wel heel erg snel. Om 13.45 uur kunnen we het vliegtuig in maar helaas gaat dan alles langzamer dan gehoopt. We blijven nog even bij de gate staan en taxiën naar de startbaan. Daar krijgt het vliegtuig een oplossing van glycol vloeistof waar alle sneeuw en ijzel van verdwijnt. Het sneeuwt en waait inmiddels enorm. Om 15.40 vertrekken we richting Spitsbergen. De vlucht duurt 1,5 uur en onderweg zien we prachtige bergtoppen en stukken bevroren zee.
Op Spitsbergen aangekomen is het nog kouder (-14) dan in Tromsø. We gaan met de bus naar hotel Funken Lodge, checken in en gaan vervolgens naar het centrum (15 minuten lopen). We eten een hamburger en lopen om 21.15 uur terug, douchen en om 22.30 slapen.
Spitsbergen
Spitsbergen is een eilandengroep in de Noordelijke IJszee, zo’n 565 km ten noorden van Noorwegen, die uit drie grotere en een tachtigtal kleine eilanden bestaat. De eilandengroep maakt sinds 1920 met een apart statuut deel uit van het koninkrijk Noorwegen. De geschreven geschiedenis van Spitsbergen begon aan het einde van de zestiende eeuw toen de eilandengroep werd ontdekt door Willem Barentsz op zijn derde expeditie om de Noordoostelijke doorvaart te vinden. De verhalen van de overlevenden van die dramatische laatste reis van Barentsz maakten in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden duidelijk dat Spitsbergen grote kansen bood voor de walvisvangst.
Walvisjacht
In de zeventiende eeuw werd Spitsbergen het jachtterrein van Nederlandse en Engelse walvisjagers. De Nederlandse Compagnie had in de 17e eeuw ook een traan¬kokerij in Smeerenburg. Er is geprobeerd om de nederzetting permanent te bewonen maar overwinteren bleek niet haalbaar te zijn.
Pelsjagers
Halverwege de achttiende eeuw waren vrijwel alle walvissen rond Spitsbergen gedood. Het vasteland werd nieuw jachtgebied, nu voor de pelsjagers die zich richten op de ijsberen.
Landinwaarts is het landschap ruig met steile bergen. De meeste bergen zijn tussen de 800 en 1300 meter hoog. De hoogste bergtop is Newtontoppen (1713 meter). Perriertoppen is vrijwel even hoog (1712 meter). In totaal zijn er zes bergtoppen hoger dan 1400 meter. De naam Spitsbergen is gegeven door de Nederlander Willem Barentsz in 1596, toen hij onderweg was naar Nova Zembla, op zoek naar een noordelijke route naar Oost-Azië. In 1925 werd de Noorse naam voor de Spitsbergenarchipel, Svalbard, vastgesteld. Dit betekent “koude rand” of, vrij vertaald, “koude kust”. Spitsbergen en Svalbard verwijzen in feite naar hetzelfde gebied: een archipel in de Noordelijke IJszee. Spitsbergen is de naam van het grootste eiland in de archipel, terwijl Svalbard de officiële naam is voor de hele eilandengroep. De Noren (die het gebied beheren) gebruiken de naam Svalbard voor de gehele archipel, terwijl Spitsbergen vaak informeel gebruikt wordt om naar het hele gebied te verwijzen.
Dag 3 Sneeuwscootertocht Tempelfjorden
Onze eerste volledige dag op Spitsbergen is aangebroken. We gaan om 8.00 uur ontbijten en wat een ruime keus aan broodjes, beleg en eieren. Om 10.00 staan we klaar in ons arctische thermo pak voor een sneeuwscootertocht naar de Tempelfjorden. Na een korte instructie gaan we ons omkleden en naar de sneeuwscooters. We zijn met 2 scooters (4 gasten). De eerste stop is kort, als we de handschoenen uitdoen bevriezen al snel de vingers dus foto’s maken is moeilijk en tevens is de accu van de camera zo snel leeg dat deze bewaard wordt in de bh.
Bij de 2e stop zien we een poolvos voorbij komen wandelen, wauw gaaf om te zien. We maken gebruik van het aanbod van warmpte¬pads voor je handen. Hoewel we handverwarming hebben zijn ze nog koud. Al snel zien we ook rendieren lopen. Wauw en dat zo maar in het wild. Aangekomen bij de Tempelfjorden gaan we aan land om te eten. We hebben de keus uit verschillende (droog gevroren) gerechten. Heet water erbij en na 3 minuten al te eten. We moeten snel eten anders is het al koud. We gaan weer verder en komen bij houten huisjes aan (gebouwd in 1920). Daar even rondgekeken gaan we verder met als extraatje een berg op (Bunsow Land) Vervolgens gaan terug. Onderweg nog 3 kleine stops om te kijken hoe het gaat, nog even wat foto’s maken en om 17.00 uur zijn we terug. We merken beide dat de kou flink aanwezig was. In de avond een hele hete douche, een hapje eten (spare ribs) en naar bed. Claudia heeft flink last van het gezicht (thermisch verbrand??). Om 22.15 uur gaat de lamp uit.
Poolvossen
• worden ook wel witte vos of sneeuwvos genoemd
• hebben een witte vacht in de winter en grijsbruin in de zomer
• leeft mn in Groenland, IJsland, Spitsbergen en Bear Island
• heeft een van de warmste vachten van alle zoogdieren ter wereld.
• kunnen temperaturen aan van wel -50 °C
• hebben bont aan de onderkant van hun korte poten, kleine neuzen, ogen en oren als extra bescherming tegen de kou
• kunnen met hun oren een prooi onder de sneeuw horen bewegen
• kunnen kort tot 50 km/u sprinten
• eten alles maar mn lemmingen, vogels, insecten, eieren, bessen.
• weegt 2–5 kg en heeft een lengte van 75–100 cm
• neemt in de herfst 50% in gewicht toe.
• hebben als concurrent de ijsbeer en de mens de op ze jaagt voor de huid
In 1920 werd in het Spitsbergenverdrag vastgelegd dat de eilanden onder Noors toezicht kwamen. Maar het land staat wel op zichzelf, de belastingen zijn anders geregeld dan in Noorwegen en het geld afkomstig uit Spitsbergen, moet ook daar weer benut worden. Er wordt geen belasting geheven op bijvoorbeeld drank, zodat de prijzen een stuk lager zijn dan in Noorwegen. Theoretisch is Spitsbergen te bezoeken zonder een paspoort te tonen.
Spitsbergen
Willem Barentsz is de naamgever van de plaats Barentszburg, met circa 500 Russische inwoners is dit de tweede nederzetting op de eilanden. Andere bewoonde nederzettingen zijn Sveagruva (210 inw.) en Ny-Ålesund (40 inw.). Ook Pyramiden is sinds 2008 weer bewoond: 22 Russen proberen het dorp klaar te maken voor toerisme. Daarnaast zijn er een aantal Noorse weerstations en een Pools onderzoekcentrum te Hornsund met circa 10 inwoners. Daarnaast zijn er de verlaten plaatsen Rijpsburg, Smeerenburg en Groemant. De hoeveelheid ijsberen in de Svalbard-archipel en het Barentszzeegebied wordt geschat op ongeveer 3.000 (het inwonersaantal wordt geschat op 3.500 voor heel Spitsbergen). Er wordt aangenomen dat er ongeveer 300 ijsberen op Spitsbergen leven, de meesten leven langs de rand van het ijs.
De ijsbeer
• zijn de grootste beren op aarde (tot wel 3 meter en 545 kg)
• de vacht is niet echt wit (iets van verschil in vachtlagen)
• kunnen hun stofwisseling vertragen
• een moederijsbeer kan tot 3 maand zonder eten drinken en poepen
• kunnen tot wel 9 km een zeehond of een ander dier ruiken
• zijn vaak slaperig en kunnen tot wel 20 uur per dag slapen in de sneeuw
Dag 4 Husky safari Bolterdalen en op zoek naar het noorderlicht
Vandaag hebben we 2 excursies. We beginnen met een heerlijk ontbijt, trekken de thermo kleding aan en worden om 9.00 uur opgehaald door Green Dog in Bolderdalen. Een enthousiaste dame uit Zweden heet ons welkom. We krijgen uitleg over de slee en kunnen ons eerst gaan omkleden. Daarna even kennismaken met de honden en al snel wordt de slee aantuigd. Harrie wordt gevraagd om te helpen met onze slee wat betekent dat hij de voorste hond moet tegenhouden. Uiteindelijk zijn alle sleeën klaar en kunnen we gaan. De mist en sneeuw belemmeren het uitzicht, helaas… Bij terugkomst krijgen we een wafel pannenkoek en voordat we teruggaan naar het hotel gaan we nog een kijkje nemen bij de puppy’s. Harrie is niet fit dus gaat Claudia in de middag alleen op pad, een kijkje nemen bij de zee, wat winkelen en zo links en rechts wat foto’s maken. In de avond worden we opgehaald om met de sneeuwscooter de bergen in te gaan en maar hopen op het zien van het Noorderlicht. Helaas….geen Noorderlicht en heel veel kou (temperatuur was -26 met een gevoelstemperatuur van -31. Maar we hadden wederom weer een leuke tocht. Moe maar voldaan om 23.00 slapen.
Longyearbyen
Longyearbyen is de grootste nederzetting op het eiland Spitsbergen met ongeveer 2.000 inwoners (2024) uit 50 verschillende landen en ligt aan de Adventfjord. Longyearbyen heeft naast een in gebruik zijnde kolenmijn (mijn 7) een heel scala aan verdere faciliteiten. Zo is er de noordelijkste krant (Svalbardposten), de noordelijkste camping, een ziekenhuis, een kerk, een internationale luchthaven en een afdeling van een Noorse universiteit waar arctische studies kunnen worden gedaan. In het gebouw van de universiteit is ook het Svalbard Museum gevestigd. De bevolking van Longyearbyen is vrij divers. Er zijn geen plaatselijke inwoners (vrouwen gaan van het eiland af voor de bevalling). Het overgrote deel is Noors, maar er zijn verder meer dan 20 nationaliteiten vertegenwoordigd. Hieronder zijn ook Thai, die voornamelijk werken in de horeca. In een berg in de buurt van de plaats bevindt zich de Wereldzaadbank voor voedselgewassen. De plaats Longyearbyen vind zijn oorsprong toen John Munroe Longyear, eigenaar van de Arctic Coal Company uit Boston, hier in 1906 een nederzetting stichtte voor het huisvesten van de arbeiders in de steenkoolmijnen. De nederzetting werd Longyear City genoemd, in het Noors werd dat Longyearbyen. Het ziekenhuis is beperkt en biedt alleen spoedeisende hulp. Acute aandoeningen die niet behandeld kunnen worden, worden overgebracht naar het Universitair Ziekenhuis in Tromsø. Tandarts en mondhygiënist zijn er 2–4 keer per jaar aanwezig. Verloskundige begeleidt zwangere tot de 34e week. Bevallen doet de zwangere op het vaste land.
Dag 5 Bezoek Mijn 3 en een gletsjer wandeling
Vandaag hebben we 2 excursies op het programma. We worden om 9.00 uur opgehaald en gaan naar mijn 3. Spitsbergen is groot geworden door de mijnbouw en zelfs nu wordt er nog gewerkt in mijn 7. We krijgen uitleg over de mijnbouw en gaan de mijn in. De lagen kool zijn nog duidelijk zichtbaar. Ook gaan we zelf kruipend door een stukje mijnschacht. De laatste mijn (mijn 7) die nog in werking is op Spitsbergen. Per augustus 2025 gaat deze mijn sluiten. Op het einde van de toer komen we bij de achterkant van de zadenbank aan. Hier liggen 1.5 miljoen zaden opgeslagen. In de middag lopen we een kerkje binnen. Deze kerk wordt ook gebruikt als soort van gemeenschapshuis.
We eten een frietje in het hotel (€12,50) en gaan om 17.00 met een snowcat de gletsjer op. Boven op de gletsjer is het enorm koud. Gelukkig gaan we al snel de gletsjer in. Bijzonder dat je 30 meter diep onder het ijs kan zijn. De dame kon veel vertellen over het ijs, de stenen in het ijs en de kleuren van het ijs. Na de toer nog een warm drankje en dan gaan we al weer terug. We gaan nog een hapje eten bij ons favoriete restaurant Station. Om 22.30 uur gaat de lamp uit, moe maar voldaan van het indrukken.
Steenkool
Aan het einde van de negentiende eeuw was er in de westerse wereld een groeiende interesse in de poolgebieden. Dat leidde ook tot grotere aandacht voor Spitsbergen. De eilanden werden studie object voor geografen en geologen. Al snel bleek dat Spitsbergen rijke steenkool voorraden had. Vanwege de lage marktprijzen was de steenkoolwinning tot 2010. In augustus 2025 gaat de laatste mijnschacht sluiten.
Begin 2008 is op Spitsbergen de Wereldzadenbank van start gegaan, een internationale genenbank waar alle soorten zaden ter wereld moeten worden bewaard op een zodanige wijze dat ook na rampen elders ter wereld de zaden behouden blijven.
Dag 6 Terug naar Tromsø
Vandaag vertrekken we naar Tromsø. Spitsbergen was ge-wel-dig maar… ook wel héél erg koud. Met al die lagen kleren (thermo, fleece panty, broek, skibroek en de HH arctische broek was het te doen maar een stukje onbedekt was te koud. Het land is prachtig, de bergen zijn spits, de sneeuw is wit, het uitzicht is prachtig. Maar zeker ook de vriendelijkheid en spontaniteit van de mensen. Ondanks de kou en de ijsbeer voelt het aan als een warm en veilig land (ondanks dat iedereen een wapen draagt ivm de ijsbeer). De vlucht naar Tromsø is vertraagd (van 14.25 uur naar 14.55 uur). Maar om 18.30 uur zitten we in Tromsø aan het avondeten. We hebben in Tromsø weer hotel Clarion Collection Hotel Aurora maar nu hebben we een luxe kamer. Om 22.15 uur slapen.
Dag 7 Fjord cruise
Vandaag gaan we Arctische Fjord Cruise maken. Om 7.45 zijn we bij de boot, een catamaran elektrisch aangedreven. We varen uit met een heerlijk zonnetje. Helaas komt er al snel bewolking en begint het te sneeuwen. Halverwege gaan we aan land om meer te zien van de stokvis drogerij. We varen verder in helaas dichte mist en sneeuwval. Op de haven aangekomen komt de zon al weer tevoorschijn.
We besluiten om Tromsø in te gaan, eerst een hapje eten (stokbroodje zalm) en daarna winkelen. Hoewel het bij kijken blijft, een broek van €350 euro is hier gemiddeld. Ook zijn de souvenirs onbetaalbaar, een sleutelhanger voor €9,90, een shirtje met Noorwegen erop voor €60,- en ga zo maar door. We pakken nog een kopje koffie met een stukje cake en brownie. We lopen nog iets door maar nu begint het wel heel erg hard te sneeuwen.Terug bij het hotel een hapje eten, douchen, boekje lezen en lekker slapen.
Dag 8 Sneeuwscootertocht in de Lyngen Alpen
Vandaag gaan we weer met de sneeuwscooter rijden. We vertrekken om 9.00 uur voor een 90 minuten lange busrit. We genieten van het uitzicht op het dal. We herkennen zelfs de 2 eilandjes die we met de boottrip ook hebben gezien. Aangekomen op Camp Tamok in de Lyngen Alpen gaan we de sneeuwscooter op. Het blijkt niet alleen een onervaren groep te zijn maar ook een bange groep bestuurders te zijn. Van de 5 scooters zijn er 4 omgevallen. Helaas was ook de gemiddelde snelheid 25 km per uur (ipv 50 per uur). En helaas hierdoor bereikten we niet het mooie uitzicht maar draaiden we halverwege om. Het mag de pret niet drukken. Na de tocht (van 90 minuten) krijgen we een hapje eten (soort van stoofpot van aardappelen, wortel en geitenvlees). Het was heerlijk eten en we hebben gezellig gekletst met onze tafelgenoten uit Valencia. Na het eten even rondgelopen op het terrein. Ze hadden rendieren, honden en we hebben een iglo van binnen gezien. Om 14.30 uur weer terug naar Tromsø. Bij terugkomst proberen we nog een auto te huren maar dat lukte niet. Vanavond maar weer vroeg naar bed.
Dag 9 Vrije dag Tromsø
Vandaag hebben we een dagje vrij. We willen gaan kijken of we een auto kunnen huren voor een dag. Bij het ontbijt wordt Harrie aangesproken door 2 Nederlandse dames. Na even gekletst te hebben bieden ze aan dat wij de toer chasing northernlight van hun overnemen (ze waren moe en hadden geen zin in een avondtoer). Dat wilde wij wel. Omdat het niet lukt om een auto te huren gaan we een stukje wandelen en lopen naar het zuidelijkste gedeelte van Tromsø natuurgebied Sydspissen en Telegrafbukta. Om 15 uur zijn we terug, gaan douchen en even op bed liggen. Om 18 uur een hapje eten en daarna naar Norwegian Travel voor de toer. Om 19 uur vertrekken we en na ruim een uur rijden stoppen we (met heel veel andere bussen). Het is ge-wel-dig om te zien, het groene dansende licht, de ene keer sterk, dan zwakt het af en plotseling is het weer in volle sterkte te zien. De camera laat het afweten maar gelukkig hebben we ook nog de gsm. Na 30 minuten genieten gaan we verder. De lucht moet helder zijn met een beetje wind. Na 1.5 uur rijden stoppen we. De vuurschaal wordt aangezet en de warme berryjuice, chocolademelk en chocoladekoekjes worden uitgedeeld. Helaas geen Noorderlicht. We blijven hier een uur en gaan daarna op de terugweg. Om 1.00 uur zijn we terug. We vonden het een mooie toer en zijn blij dat we dit nog hebben gezien.
Dag 10 Teug naar Nederland
Vandaag vliegen we terug naar Nederland. Wat hebben we een prachtige reis gemaakt. Noorwegen en Spitsbergen. Beiden vallen onder Noorwegen maar zijn zo verschillend.
Spitsbergen
• bestaat uit 3 grote en 80-tal kleine eilanden
• ligt 1300 km van de Noordpool
• hoofdstad is Longyearbyen
• oppervlakte: 62.000 km² waarvan 60% bedekt is met gletsjers.
• er wonen meer ijsberen (3600) dan mensen (2600)
• munteenheid: Noorse kroon (100 NOK is 8.65 Euro)
• buiten de nederzetting is het verplicht om een geweer te dragen
• je moet je schoenen uitdoen bij het betreden van een gebouw (hotel)
• heeft de kleinste soort rendieren (Spitsbergerrendier)
• is verboden voor katten
• zijn er (bijna) alleen electrische auto’s (ivm overheidssteun)
• hebben inwoners een alcoholkaart voor aanschaf van alcohol (om alcoholisme tegen te gaan)
• kunnen toeristen met een vliegticket alcohol kopen in de supermarkt
• is het 3 maanden per jaar donker van nov–jan (poolnacht)
• is het 4 maanden niet donker (mei–aug) pooldag of middernachtzon
• verboden om er geboren te worden
• verboden om er te sterven
Belangstelling in een winterreis naar Spitsbergen?
De reis is een verlenging van de 8-daagse Ontdek Spitsbergen reis aangeboden door Abel Reizen.
Abel Reizen is...
- Reizen met meer natuurbeleving.
- Betrokken bij het samenstellen van uw vakantie.
- Maatwerk voor ieder reisgezelschap.
- Van en voor natuurliefhebbers.
